Antalya ili Serik ilçesi sınırları içerisinde bulunan Alacami Cami, Geç Osmanlı Döneminde Alacami Mahallesinin merkezinde kare planlı, tek kubbeli bir plana sahip 19. yüzyılın son çeyreğinde tahminen 1876 yılında inşa edildiği düşünülen tarihi bir Cami’dir. Sekizgen bir kasnağıntaşıdığı bir kubbe ile örtülü olan yapının inşa tarihi, banisi ve mimarı bilinmemektedir. Caminin batısında kesme taş malzemeden inşa edilmiş tek şerefeli bir minare bulunmaktadır. Ancak minare orijinal değildir. Cami, kuzey kısmına eklenen yeni mekânlar ve yapılan onarımlar sonucunda orijinalliğini büyük oranda kaybetmiştir.
Alacami Camisi günümüzde tamamen boyalı ve sıvalıdır. Caminin kalan izlerinden moloz taş malzemeden inşa edilmiş olduğu gözlenebilmektedir. Bunun yanında pencere lentoları ve söveleri yakın zamanda PVC malzeme ile değiştirilmiştir. Üst örtüde bulunan kubbe ise alaturka kiremit ile kaplanmıştır. Yapının kuzey cephesi giriş cephesi olup, batı köşesinde yuvarlak kemerli bir pencere yer almaktadır. Bu cepheye yakın zamanda kare planlı küçük bir giriş bölümü ile iki katlı bir bölüm eklenerek yapı genişletilmiştir. Sonradan eklenen bu bölümün ikinci katına, kuzey cepheye yerleştirilmiş olan merdivenle ulaşılmaktadır. Doğu cephenin güney köşesine yuvarlak kemerli bir pencere yerleştirilmiştir. Ayrıca kuzeydeki muhdes bölüme ait dört adet alt sıra, iki adet de üst sıra olmak üzere altı adet pencere daha bulunmaktadır. Güney cephede yuvarlak kemerli iki adet pencere görülmektedir. Batı cephede ise doğu cephe ile aynı form ve özelliklere sahip bir adet pencere bulunmaktadır. Yine muhdes bölüme ait olan altı adet pencerenin varlığı bu cephe için de söz konusudur. Harim kısmına kuzey cephenin batı duvarına yerleştirilmiş olan kapıdan girilmektedir.
Kuzey cephede bulunan kapıdan girildikten sonra kare planlı giriş mekânına ulaşılmaktadır. Ayakkabılık olarak düzenlenmiş bu bölümün güney duvarından muhdes kısma giriş yapılmaktadır. Kareye yakın dikdörtgen planlı ek mekân iki katlı olarak düzenlenmiştir. Cami toplamda 12 pencere ile aydınlatılmaktadır. Dışarıdan girişin sağlandığı ikinci kat iki adet sütun tarafından desteklenmektedir. Kadınlar mahfili olarak kullanılan ikinci katın orta bölümü bir balkon gibi dışarı taşırılmıştır. Söz konusu bölümün üzeri dört adet kubbe ile kapatılmıştır. Asıl harim bölümüne ise sonradan eklenen mekânın güney cephesine açılmış olan iki kanatlı ahşap kapıdan girilmektedir. Kare planlı harim, toplamda beş pencere ile aydınlatılmaktadır. Kubbe ile örtülü olan harimde kubbeye geçiş tromplar vasıtasıyla gerçekleşmektedir. Harimin güney duvarının ortasına mihrap nişi yerleştirilmiştir. 2015 yılında yapının içi çini görünümlü fayans ile kaplanmıştır.
Alacami Cami avlusunda Yanköy’de konumlanan Sillyon Antik Kentinden getirilmiş Roma Dönemine ait bir sütun bulunmaktadır. Devşirme malzeme olarak kullanıldığı düşünülen sütunun üzerine yöre halkında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Köylü Milletin Efendisidir.” yazısı yazılmıştır. Sütun, Cami avlusunda bahçe iç duvarının arkasında yere yatık durumdadır. Cami avlusunda günümüz modern mezarlığının yanında tarihi bir mezarlık bulunmaktadır.
Alacami Cami üzerinde tarihlendirme yapılabilecek herhangi bir inşa kitâbesi bulunmamaktadır. Devlet arşivlerinde yapılan araştırmalar sonucunda da Cami ile ilgili herhangi bir kayda ulaşılamamıştır. Alacami Mahallesi hakkında araştırmalar yapan araştırmacılar Cami hakkında çeşitli bilgiler vermektedir. S. Kılıç, kaynakların Caminin 18. yüzyılda inşa edildiğini ancak yapının günümüzde sıvalı olması ve onarımlar geçirmesi sebebiyle tarihlendirmenin mümkün olmadığını belirtmiştir. C. Özer ise herhangi bir veriye ulaşamadığını ve köy sakinleri ile yapmış olduğu görüşmelerde yapının 19. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş olabileceğini belirtmiştir. Bir diğer araştırmacı M. Güçlü ise Camiden çok köyün kurulması ve tarihi gelişimi üzerine kaleme aldığı yazısında Alacami’nin 1831 yılı kayıtlarında adının geçmediği, yerleşimin ancak 1876 yılında kurulmuş olduğunu ifade etmiştir. Kaynakta; 2000’li yıllarda Caminin harim duvarlarının çeşitli resimlere sahip olduğunu yazmaktadır. Harim duvarlarında yer alan kalemişlerinin 19. yüzyılda yaygın olması sebebiyle Alacami Camisinin inşası 19. yüzyılın son çeyreğine tarihlendirilmiştir.
Adres:
Alacami, Serik/Antalya
Koordinatlar:
37.01068, 31.05747
Ziyaret Tarihi:
30 Ekim 2022
Kaynaklar:
Alacami Cami ile ilgili bilgiler; T.C. Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından Antalya’nın Fethi’nin 814. yılı için hazırlatılan Antalya Kitabı’nın 4. bölümü 281. sayfasında Öğr. Gör. Dr. Esra Gencel TAY tarafından kaleme alınmış Serik’teki Geç Osmanlı Dönemi Tek Kubbeli Camileri isimli araştırma makalesinden alınmıştır.
Fotoğraflar:
