Antalya ili Serik ilçesi sınırları içerisinde bulunan Arpalık Tepesi, Yumaklar Mahallesinin 1.77 km güneyinde Katran Dağı’nın 2 km batısında, Antik Pisidya Bölgesinin güneyinde, Selge ve Pednelissos’un 15 km güneyinde 680 m yüksekliğinde üzerinde Arkaik, Helenistik ve Roma Dönemlerine ait kalıntıların bulunduğu bir tepedir. Arpalık Tepe, 300 m çapında güney-batı-kuzey yönünde kayalık ve vadilerle çevrili doğu yönünde Arpalık Sırtı ile birleşik burundur. Tepenin batı ve kuzeyinde Yumaklar Mahallesine bağlı küçük yerleşimler bulunmaktadır.
Arpalık Tepe yerleşimi içerisinde in-antis planlı iki küçük tapınak dışında fonksiyonu belirgin bir yapı tespit edilememiştir. Kalıntıların bulunduğu alanda bulunan dorik mimari elemanlara sahip yapı, temenos olarak nitelendirilecek bir çevre duvarına sahip konumu ve plan itibariyle bir tapınaktır. Üç basamaklı bir krepidoma üzerinde yükseltilmiş tapınak 9×6 m boyutlarındadır. Tapınağın naosuna isabet eden alanda tahribat nedeniyle karışmış mimari kalıntıların altında kuru duvar tekniği ile örülerek kuyu ağzına dönüştürülmüş bir mağara girişi bulunmaktadır. Kuyu görüntülü dar geçit kuzeybatı yönde doğal bir mağara ile birleşen bir tüneldir. Mağara girişi bir adak kuyusu olup ikinci evrede bu alanın dikdörtgen bir temenos içine alındığını, Roma Döneminde ise krepidoma üzerine yükselen bir tapınak haline getirildiği izlenimi vermektedir.
Yapılar toplama taş ve kuru duvar tekniğinde olup toplu bir yerleşimdir. Yerleşim içerisinde genellikle kaliteli MÖ 1 – MS 3 . yüzyıl arası döneme yayılan Roma Dönemine ait seramikler mevcuttur. Seramikler genellikle günlük kullanım kapları ve çatı kiremitleridir. Mimari yerleşim tepenin kuzey ve batı yarısında olmasına karşın seramikler tepenin tamamına yayılmıştır. Adak kuyusunun bulunduğu kutsal alanda yapılan kurtarma kazısı sonucunda Arkaik ve Helenistik Döneme tarihlendirilen buluntular ele geçmiş olup üst yapının Roma Döneminde inşa edildiği düşünülmektedir. Arkaik dönemden Roma dönemine kadar burada kutsal alan kullanımı olduğu ve daha sonra tapınak yapısı etrafında yapılaşmanın arttığı anlaşılmaktadır.
1997 yılında Antalya Emniyet Müdürlüğü’nce ele geçirilmiş bir grup tarihi eserin kaçak kazı yoluyla Antalya Yumaklar Mahallesi, Arpalık Tepe mevkiinden gelmiş olduğu tespit edilmiştir. 1998 yılında Antalya Müzesi tarafından tepe üzerinde kurtarma kazıları gerçekleştirilmiş olup kazılarda toplam 60 adet envanterlik ve etütlük eser ile 500’e yakın etütlük değerde sikke ele geçirilmiştir. Arpalık Tepesi, 2001 yılında I. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
Adres:
Yumaklar Mahallesi, Serik/Antalya
Ziyaret Tarihi:
01.04.2023
Kaynaklar:
Arpalık Tepesi ile ilgili bilgiler; T.C. Antalya Valiliği tarafından hazırlatılan Antalya Kültür Envanteri kitabı ile Prof. Dr. Gül IŞIN tarafından kaleme alınan Yumaklar Arpalık Tepe Küçük Buluntuları isimli makaleden alınmıştır.
Fotoğraflar:
(Arpalık Tepesi kuzeyden görünüm.)
(Tepeye çıkan antik yol.)
(Tepe üzerindeki düzlük.)
(Tepedeki kalıntılar.)
(Tepede bulunan önemli yapılardan tapınak kalıntısı.)
(Tapınak içerisinde bulunan yapı elemanları ve seramik kalıntıları.)
(Arpalık Tepesinin arkasını yasladığı Katran Dağı.)
(Arpalık Tepesi üzerinden Kuzasar Tepe ve çevre yerleşimlerin genel görünümü.)
