Attaleia Antik Kenti

Antalya ili Muratpaşa ilçesi sınırları içerisinde bulunan Attaleia Antik Kenti, M.Ö. 188’de Suriye Kralı III. Antiochos’un Pergamon Krallığı tarafından Magnesia (Manisa)’da bozguna uğratılmasından sonra imzalamış olduğu Apamea Barış Antlaşması sonrasında sınırlar konusundaki anlaşmazlıkların sona ermemesi sonucunda Pergamon Krallığının Pamfilya Bölgesinin güçlü liman kentlerinden Side’yi almaya çalışırken uğradığı başarısızlıktan sonra donanmanın sığınması için M.Ö. 159-138 yılları arasında hüküm süren Pergamon Kralı II. Attalos’un Side’nin batısına kendi adını vererek kurmuş olduğu kenttir. Attaleia’nın kurulması ile birlikte aynı bölgede bulunan Magydos ve Olbia kentleri önemini yitirmiş ve bu iki kentin halkı Attaleia’ya katılmıştır. 2007 yılında Antalya’nın Doğu Garajı semtinde bulunan Attaleia’nın doğu Nekropolünde ortaya çıkan mezarlar ışığında II. Attalos öncesinde bu bölgede başka bir yerleşimin varlığı tespit edilmiştir.

Antalya’nın Helenistik Dönem yerleşiminin, limanın kuzey yönünde kuşatan kesimde yoğunlaştığı tahmin edilmektedir. Günümüz dahilinde Kaleiçi olarak bilinen kale surlarının içinde 3.000’e yakın ev bulunmaktadır. M.Ö. 133’de II. Attalos’un vasiyeti üzerine Bergama Krallığı toprakları Roma’ya geçmiş, Attaleia bir süreliğine bağımsız kaldıysa da daha sonra Kilikya Devletine bağlanmıştır. M.S. 46’da St. Paul’ün Perge üzerinden Attaleia’yı ziyareti şehrin tarihinde önemli bir olaydır. Şehrin ticaret merkezi olarak refah seviyesinin en yüksek noktaya ulaştığı dönemin M.S. 2. yüzyıl olduğu bilinmektedir. Attaleia, M.S. 130’da Roma İmparatoru Publius Aelius Traianus Hadrianus’un kenti ziyareti anısına yapılan yeni anıtlarla daha da değer kazanmıştır.

Roma İmparatorluk Çağında M.S. 2. yüzyılda İmparator Hadrianus’un adına yaptırılan ve günümüzde “Üç Kapılar” olarak adlandırılan Hadrianus Kapısı, şehri hinterlandına bağlayan ve doğu yönünde sınırlandıran en önemli yapıdır. Bu kapıya güney yönünden bitişen burcun da aynı yüzyılda inşa edildiği bilinmektedir. Güney-Batı yönünde çevreleyen Roma İmparatorluk Çağına ait duvarlara şehrin bu kesiminde hâlâ rastlanabilmektedir.

Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus’un 1216 yılında Antalya’yı ikinci fethinden sonra, Kale yerleşkesini üç bölüme taksim eden iki surdan batı yönündeki surun büyük bir onarım geçirdiği tesbit edilmiştir. Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad, 1225 yılı içerisinde günümüzde Kaleiçi yerleşmesinin orta bölümünden başlayarak kuzey yönüne doğru yay çizgisi oluşturarak ilerleyen ve yerleşmeyi üç bölüme ayıran ikinci surları inşa ettirmiştir.

Selçuklu Sultanı II. Gıyâseddin Keyhüsrev döneminde, limanın kuzeyindeki eski şehri dıştan çeviren ve Bizans İmparatorluk Çağında da büyük bir onarım geçiren kara surları üzerinde 1238-1239 yılından başlayarak 1244-1245 yılına kadar bir onarımın çalışması gerçekleştirilmiştir. Mevcut kitâbeler, Selçuklu Çağı sur inşaatları, tamir ve tadillerin 13. yüzyılın ortalarına doğru son bulduğunu açıklamaktadır. Antalya Kalesi’nin surları, şehrin rüzgar almadığından yakınan halkın isteği üzerine, 1914-1930 yılları arasında dönemin Belediye Başkanı Hüsnü Karakaş tarafından yıktırılmıştır.

Hadrianus Kapısı, Yivli Minare Külliyesi, Tarihi Kaleiçi Evleri, Şehzade Korkut Camii, İskele Camii, Tekeli Mehmet Paşa Camii, Hıdırlık Kulesi, Antalya Kalesi Surları ve Limanı, Selçuklu Burçları, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi Hamamları, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi Mescidleri, Kiliseler, Tophane, Saat Kulesi, Attaleia Doğu Garajı Nekropolü, Mevlevihane, Medrese ve Türbeler görülmesi gereken başlıca eserlerdir.

Adres:
Muratpaşa/Antalya

Koordinatlar:
36.88557, 30.70533

Ziyaret Tarihi:
–

Kaynaklar:
Attaleia Antik Kenti ile ilgili bilgiler gezitalya.com ve academia.edu adreslerinden alınmıştır.

Harita:

Fotoğraflar: