Gazelin İni Çiftlik Evi

Antalya ili Konyaaltı ilçesi sınırları içerisinde bulunan Gazelin İni, Trebenna Antik Kenti teritoryumunun güneyinde Sivri Dağ’ın Çandır Vadisi’ne uzanan güney yamacı üzerine Roma İmparatorluk Çağında inşa edilmiş bir antik çiftlik evi yapısıdır. Gazelin İni Trebenna, Typallia ve Onabara Antik Kentleri arasında kurulmuş diğer çiftlik yerleşimlerine göre oldukça iyi korunarak günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Typallia ile Trebenna Antik Kenti sınırlarının kesiştiği noktada konumlanan iki katlı çiftlik evi 2005 yılında Trebenna ve çevresinde yapılan yüzey araştırmalarında tespit edilmiş olup Öğr. Gör. Süleyman Bulut tarafından detaylı incelemeleri yapılarak Gazelin İni adıyla Bilim dünyasına kazandırılmıştır.

Çiftlik evinin konumlandığı yamaç, doğu-batı doğrultusunda uzanan teraslarla tarıma uygun hale getirilmiştir. Eğimli bir arazi üzerinde bulunan çiftlik evi iki katlı olup yaklaşık 25.40X7.90 m. ölçülerindedir. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan yapının ikinci katına girişi sağlayan I nolu mekânın zemini ile birinci katta girişi sağlayan güney uçtaki mekanın zemini arasında yaklaşık 3.00 m.’lik bir kot farkı bulunmaktadır. Yüzeyde tespit edilen kalıntılardan yapının, kiremitli bir çatıyla örtülü olduğu anlaşılmaktadır. Gazelin İni diğer çiftliklerin aksine bölgede günümüze kadar ulaşmış en büyük ve en sağlam çiftlik evi yapısıdır.

Çiftlik evine 2.00 m. yüksekliğindeki kapıdan giriş yapılmaktadır. Güney sövesi in situ durumunda bulunan kapının söve üzerinde, yatay kilit yuvasının bulunmayışı kanatların dikey olarak kilitlenmiş olduğunu göstermektedir. Çiftlik evinde iki ana bölümden oluşan birinci kat 20.40X7.90 m. ölçülerindedir. Apsidyal formlu I nolu mekânın genişliği 7.90 m., derinliği 7.00 m., duvar kalınlığı ise 0.70 m.’dir. Mekâna girişi sağlayan 1.20 m. genişliğindeki kapı açıklığı, batı duvarın II nolu mekân ile kesiştiği noktada yer almaktadır. Birinci katın I nolu mekânındaki apsidyal formlu doğu ve batı duvarları 2.10-2.30 m. yüksekliğe değin korunmuştur. Küçük moloz taşların kireç harcı ile tutturulmasıyla oluşturulan duvarlar mekânın doğu duvarından dışa taşıntı yaparak birleşmektedir. Apsidyal formlu duvarın doğu ve batı bölümlerini birleştiren kısmen yıkılmış güney duvarı altında kaçakçılar tarafından kazılmış derin bir çukur bulunmaktadır. Kalıntılardan, duvarın dışta ve içte sıvalı olduğu anlaşılmaktadır. Birinci katın I nolu mekânında, doğu duvarda 0.50X1.20X0.30 m. ölçülerinde yukarı doğru daralan içi sıvalı bir niş yer almaktadır. Niş yuvası kandil koymak amacıyla kullanılmıştır.

Birinci kattan ikinci kata geçişi sağlayan kapı, güney merkez duvarında konumlandırılmıştır. Oldukça iyi korunmuş kapı, 2.10 m. yüksekliğinde olup iki kanatlıdır. Kapının açıklığı altta 1.15 m. üstte ise 1.02 m.’dir. Söveler üzerinde yatay kilit yuvaları bulunan kapının lentosunda görülen diğer bir yuva ise kapının dikey olarak da kilitlendiğini göstermektedir. Kapının doğu ve batı duvarı iç yüzeyinde, zeminden yaklaşık 2.00 m. yükseklikte ortalama 0.25 m.’lik aralıklarla sıralanmış ahşap hatıl yuvaları bulunmaktadır. Kapının üzerindeki pencere yuvası üst bloğu hariç ayakta durmaktadır.

Çiftlik evinin ara katı 13.10X7.90 m. ölçülerindedir. II nolu mekânın doğu ve batı duvarları, ikinci kat da dahil olmak üzere yer yer 5.50 m. yüksekliğe kadar korunmuştur. Mekânın kuzeydoğu köşesi anakaya üzerine oturtulmuştur. Batı duvarı 0.50 m. kalınlığa sahip olan ara katın duvarlarındaki ahşap kalas yuvaları incelendiğinde pencere kanatlarının içten sabitlendiğini gösteren işçiliklere rastlanılmaktadır. Ara katın doğu duvarı, I nolu mekânın kuzey yarısının doğu kısmını kaplayan ve kabaca düzleştirilmiş olan ana kayaya yaslanmıştır. Güneye doğru hafif bir eğime sahip olan ana kaya yükseltisi ile tonozlu odanın cephesi yaklaşık aynı eksendedir. Dışta ve köşelerde iri, içte ise daha küçük moloz taşların harç ile tutturulmasıyla oluşturulan duvarlar, altta 0.70, ikinci katta ise 0.60 m. kalınlığa sahiptir. Mekânı oluşturan duvarların işçiliği, birinci katın apsidyal formlu I nolu mekânın duvarları ile aynı tekniğe sahiptir. I ve II nolu mekânlar biribirlerine organik olarak bağlanmamaktadır.

I nolu mekâna giriş, kuzey duvarın merkezinde yer alan 1.10 m. genişliğindeki kapıyla sağlanmaktadır. Sağlam ele geçen söveler, kapının 2.00 m. yüksekliğe sahip olduğunu göstermektedir. İki kanatlı kapının eşik bloğunda mil yuvaları mevcuttur. Söveler ve eşikteki dikdörtgen yuvalar, kapının hem dikey hemde yatay olarak kilitlendiğini gösterirler. Çiftlik evinin ikinci katı iki bölümden oluşmaktadır. Kuzey uçtaki I nolu mekân 5.10X5.10 m. ölçülerindedir. Kare planlı mekânın batı ve ana kaya üzerine oturtulan kuzey duvarı 0.60 m., doğu duvarı ise 0.70 m. kalınlığındadır. Girişi batı duvardaki kapıdan sağlanan mekânın doğu duvar kısmen yıkık durumdadır.

Hasat mevsiminde çiftlik evine işlenmek üzere getirilen zeytin için geçici bir depo olarak kullanılan avlu, zeytin dışında olumsuz iklim koşullarında ve gece hayvanlar için barınak olarak da kullanılmıştır. Dolayısıyla, çiftlik evinin iki bölümden oluşan birinci katı, işlik ve depolama birimlerinden oluşmaktadır. İ.S. 3. yüzyılda en parlak dönemini yaşayan Trebenna Antik Kenti, altın çağında orman ürünlerinden ve teritoryumundaki çok sayıdaki işlik ve çiftliklerden elde ettiği gelirlerle yaşamıştır. Bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda, Gazelin İni Çiftlik Evi de bu tarihlerde yapılmış ve olasılıkla da Bizans Dönemi’nde de kullanılmış olmalıdır.

Adres:
Hacısekililer, Konyaaltı/Antalya

Koordinatlar:
36.85247, 30.53031

Ziyaret Tarihi:
4 Mayıs 2022

Konum Hakkında:
Bu paylaşımda tanıtımı yapılan; ilgili Kültür Varlığı ve Tarihi Eserin yerinde korunması, tahrip ve zarar görmemesi adına gerçek koordinat bilgisi paylaşılmamıştır.

Kaynaklar:
Gazelin İni Çiftlik Evi ile ilgili bilgiler ve plan çizimi Öğr. Gör. Süleyman Bulut’un Gazelin İni: Trebenna Teritoryumundan Bir Çiftlik Evi isimli makalesinden alınmıştır.

Harita:

Fotoğraflar: