Antalya İli, Aksu İlçesi sınırları içerisinde bulunan Gelin Düşen Pınarı, Kurşunlu Şelalesi’nin 2 km kuzeyinde denizden 80 m yükseklikte, Topallı Mahallesinde ortaya çıkan karstik ve kalker özelliklere sahip bir yeraltı su kaynağıdır. Kurşunlu Şelalesi’nin ana kaynağı olan Gelin Düşen Pınarı, Antik Dönemde Perge Antik Kenti’nin su ihtiyacını karşılamıştır. Kaynağın oluşturduğu dere, yöre adetlerine göre eskiden dere üzerinden karşıdan karşıya geçirilmeye çalışılan bir gelinin suya düşmesi sebebiyle yöre halkı tarafından Gelin Düştü Deresi (Gelin Yutan) adıyla anılmış ve günümüzde de bu isimle bilinmektedir.

Kurşunlu Şelalesi’nin kuzeyi yeraltı suları yönünden zengin bir bölgedir. Şelaleden dökülen Kalamaklı Deresi; 8 km kuzeydeki Kurşunlu Mahallesi’nden başlayarak Gerdemeli, Kocapınar, Söğütpınarı, Bükpınarı, Batakpınar ve Gelin Düşen Pınarları’nın sularını toplayarak gelir. Bunların içerisinde en büyük ve Şelaleye en yakın olanı 2 km kuzeyindeki Gelin Düşen Pınarı’dır.

Su yolunu Perge’den Kurşunlu Şelalesi’ne değin 9 km’de getiren Romalı mühendisler; daha temiz, serin ve özenli bir suya ulaşmak için yolu 2.5 km daha kuzeye; 80 m kotlarındaki Gelin Düşen Pınarı’na uzatmak zorunda kalmışlardır. Günümüzde Gelin Düşen Pınarı ile Kurşunlu Şelalesi arasında anıtsal su yolu kalıntısı bulunmamakta olup suyun, toprak altına döşenmiş olan künklerle iletildiği düşünülmektedir.

Tarihi su yolu kalıntısı olabilecek ilk ize Kurşunlu Şelalesi otoparkının hemen arkasında rastlanmaktadır. Otoparkın batısında, kuzeybatıdan gelen Mangal Geçidi Pınarı’nın suları önüne Orman Genel Müdürlüğü’ tarafından yapılmış ‘nce bir bent yapılarak gölcük oluşturulmuştur. Pınardan buraya akan suyun oluşturduğu Yatıklı Dere’nin sol yakasına da yine aynı kurumca dinlenme alanının içme suyu gereksinmesinin karşılanması amacıyla bir boru döşenmiştir. Bu boru açıktan gitmekte olup çok daha önceden açılmış bir yolu izlemektedir ve bu yol üzerinde tarihi duvar ve künk kalıntıları bulunmaktadır.

Yaklaşık 600 m uzunluğundaki bu su yolu, Gelin Düşen’den alınan suyu Kurşunlu Şelalesi’ne doğru ileten bir yolun parçası olmaktadır. Gelin Düşen’de 78 kotlarında başlayan su yolu hemen Kalamaklı Deresi yatağından batıya doğru ayrılarak Tülüben Mahallesi üzerinde 75 kotlarını izleyerek 70 kotlarında Mangal Geçidi Pınarı’na gelmiş bu pınarın suyunu da aldıktan sonra 68 kotlarında günümüzdeki otoparkın kuzeyine ulaşmıştır. İkinci olasılık ise, Gelin Düşen’den alınan suyun Kalamaklı Deresi’nin batı kıyısından ve 70 kotlarını izleyerek götürülmüş olmasıdır. Bu durumda Mangal Geçidi Pınarı’nın suyu bir yan kol olarak ana su yoluna katılmıştır.

Kurşunlu – Perge Su Yolu’nun kuzeydeki ilk kesin izleri Kurşunlu Şelalesi’nin 500 m güneyinde, eski Kurşunlu yolunun hemen doğu kıyısında, Baklacı Deresi Köprüsü yakınındadır. 65-70 m kotlarındaki bu bölgede, suyu Perge’ye ileten ve daha önce toprak altında bulunduğu anlaşılan yaklaşık 50-60 cm çapındaki kanallar yer yer açığa çıkmış durumdadır. Su yolu bu noktadan sonra güneydoğuya yönelip orman içi dinlenme alanı sınırları içerisine girer ve Yatıklı Deresi’nin güney kıyısında yarlar üzerinde, 65 m kotlarında kayalara oyulmuş, 3 m derinlik ve 1.20 m genişlikte bir kanal biçiminde ortaya çıkmaktadır. Bu noktadan 100 m kadar aşağıda, yine orman alanı içerisinde harçlı taş duvarlarla örülmüş kapalı kanal kalıntıları bulunmaktadır. Su yolu orman sınırından çıkarak güneye doğru yönelir ve Hantazoğlu Mahallesi tarlaları içerisinden geçerek gözden kaybolur.

Künk ve kanal sistemiyle Gelin Düşen Pınarı’ndan getirilen su, Kurşunlu – Perge güzergâhı üzerine MS 2. yüzyılda Roma Döneminde inşa edilmiş; Saklısu Kemeri, Eğridere Su Kemeri ve Ahmet Ali Deresi Su Kemeri yapılarıyla Perge Antik Kenti’ne getirilmiştir. Saklısu Kemeri günümüze ulaşamamış olup, Eğri Dere Su Kemeri ve Ahmet Ali Deresi Su Kemeri yerinde görülebilen Perge’ye ait önemli su yapılarıdır.

Adres:
Topallı Mahallesi, Aksu/Antalya

Ziyaret Tarihi:
30.10.2021

Kaynaklar:
Gelin Düşen Pınarı ile ilgili bilgiler; Galip BÜYÜKYILDIRIM tarafından hazırlanan DSİ Antalya Bölgesi Tarihi Su Yapıları kitabından alınmıştır.

Fotoğraflar:

Etiketler: , , , , , , , , , , , ,

Yazar: Deniz KAPLAN

info@denizkaplan.net