Antalya ili Döşemealtı ilçesi sınırları içerisinde bulunan Karain Mağarası, Katran Dağı’nın kalkerli dik yamaçları üzerinde 360 m rakım yükseklikteki Çadır Tepesi içine doğal bir şekilde karstik olaylarla oyularak sekiz gözden oluşmuş, 100 m uzunluğunda -15 m derinliği ile Türkiye’nin içinde insan yaşamış en büyük doğal mağaralarından bir tanesidir. Kretase yaşında ikinci zamana ait kalkerler içinde bulunan Karain Mağarası, UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.
Mağara, 1946 yılında Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten tarafından keşfedilmiş olup mağaranın oluşumu hakkındaki yaptığı araştırmalar mağaranın ince dehlizlerle üç kayanın birleşimi sonucunda ortaya çıkmış olduğunu göstermektedir.
Karain Mağarası, Anadolu ve Yakın Doğu tarihi açısından önemli bir paleolitik merkezdir. Mağara; Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç gibi Protohistorik Çağlarda ve Klasik Çağda insanlar tarafından sürekli iskân edilmiştir. Karain Mağarası’nda yapılan kazılarda elde edilen arkeolojik buluntular alt Paleolitikten Geç Roma Dönemine kadar görülen yerleşim izleri ile Anadolu arkeolojik çalışmalarında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Klasik dönemlerdeki kullanım daha çok adak mağara (tapınak) niteliğinde olup, mağara alnı ve dış duvarları üzerinde Grekçe kitâbe ve nişler bulunmaktadır.
1946 yılından bugüne kazıları yapılan Karain Mağarası, yapılan kazılardan bölgenin günümüzden 500.000 yıl kadar önce de yerleşim merkezi olarak kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Türkiye’nin içinde insan yaşamış en büyük mağarasıdır. Buluntular mağaranın hemen yakınında bulunan Karain Müzesi’nde ve Antalya Müzesi’ndeki tarih öncesi salonunda sergilenmektedir.
