Antalya İli, Alanya İlçesi sınırları içerisinde bulunan Nauloi (Naula) Antik Kenti, Antik Kilikya Bölgesinde Alanya’nın 16 km doğusunda Mahmutlar Mahallesi Örenboyu mevkii üzerine MS 4. yüzyılda Doğu Roma (Bizans) Döneminde kurulmuş bir yerleşimdir. Nauloi (Naula) kalıntıları Mahmutlar Mahallesinin kuzeydoğusunda 33 dönüm düzlük alanda tepenin üstü ile yamaçlarında yer almakta olup etrafı surlarla çevirilidir. Nauloi (Naula)’da günümüzde var olan yapı kalıntıları, denize yaklaşık 500 m mesafededir. Kıyıdan içeride Cebel-i Reis Dağı’nın yamaçlarındaki Laertes Antik Kenti’nin Doğu Roma (Bizans) Dönemi limanı olarak bilinen kent, Nauloi (Naula) veya Mylome adlarıyla anılmaktadır.
Çevredeki birkaç köy evi, muz bahçeleri ve apartmanlar ile sınırlanan kentte, iki kilise, hamam, kentin çevre duvarlarının bir bölümü, konutlar ve işlevleri henüz tanımlanamamış bazı yapılar yer almaktadır. 7.60-30.24 m arasında değişen kotlarda bulunan yapılar, kenti sınırlayan bir çevre duvarı içindedir. Bazı yapılar muz bahçeleri içinde kalmış, çevre duvarının yıkılmış bölümleri, köylülerce aynı taşlar kullanılarak tamamlanmıştır. Kaynaklarda Nauloi (Naula)’da dokuz kiliseden söz edilmesine karşın, dört kilise günümüze ulaşmış durumdadır. Ayrıca bir hamam, konutlar, zeytinyağı veya şarap işlikleri kentin sivil işlevli öteki yapıları arasında bulunmaktadır.
Kiliselerden en büyük boyutlu olanı (B Kilisesi) bazilika planlı ve doğusu yarım daire apsislidir. 30.81-33.81×18.40 m boyutlarındaki kilisenin apsis dahil uzunluğu 36.70 metredir. Üç nefli olduğu düşünülen yapının üst örtüsü günümüze gelememiştir. Yapının zemini toprakla dolu olduğundan nefleri ayıran stylobatın görülemeyişine karşın, doğu duvarda yıkılmış duvar izleri bu bölünmeye işaret eder. Apsisin güneyinde, kilisenin doğu duvarında bir niş yer alır. Yapının kuzey ve güney duvarlarında dört kapı ile beşer pencere açıklığı, apsiste eksenin iki yanında birer pencere açıklığı vardır. Kilisenin içinde duvar resimlerine ait kalıntılar var olmasına karşın, harap durumdaki resimlerde sahneler seçilememektedir. Apsis içinde figürlere ait izler, kuzey ve güney yan duvarlarda geometrik bezemeler görülür. Daha iyi korunan güneydoğudaki niş içinde taklit mermer boyama ve kanatlı bir figür izlenebilmektedir. Apsisin dışında kuzeydoğu ve güneydoğu yönlerinde duvar izleri köşelerde ek mekânlar olduğunu ortaya koymaktadır. Yapının kuzeyinde kilise ile bağlantılı ek mekânların duvarları kısmen ayaktadır. Bu mekânlardan güneydekinde duvar resimlerine ait kalıntılar ve “Dynamis” adı okunabilen bir yazıt görülmektedir. Bizans resim sanatında kanatlı, kadın imgesi olarak görülen Dynamis, güç ve dayanıklılığın kimliklenmesidir. Yazıt, kilisenin doğu duvarındaki niş içinde yer alan kanatlı figür ile ilişkilendirilmektedir.
Diğer kilisenin (A Kilisesi) yalnızca doğu duvarı ayakta kalabilmiştir. Doğusu içte ve dışta yarım daire apsisli kilisenin naos duvarları var olmadığı için kilisenin boyutu belirlenememiştir. Apsisin dışında dairesel bir ek mekânın ayakta kalan bir bölümü, merkezde apsis duvarı ile birleşmektedir. Apsiste ve yan duvarlarda zarar görmüş resim kalıntılarının boya izleri görülebilmektedir.
Kentteki önemli yapılar arasında bulunan hamamın bir bölümü günümüze gelebilmiştir. 19.00×10.13 m boyutlarındaki hamam, birbirine paralel beşik tonozlu mekânlardan oluşan plan tipindedir. Mekânlar arasında geçişler vardır. Bazı bölümlerde Roma ve Bizans dönemi hamam mimarisi geleneğinde nişler açılmıştır. Nauloi (Naula) Hamamı, Likya, Pamfilya ve Kilikya’daki Erken Bizans Dönemi hamamları ile ortak özellikler sergilemektedir. Duvarların içinde ısıtma sistemine ait tubuli-pişmiş toprak boruların yer aldığı yapıda, zemin toprakla dolu olduğundan hypocaust parçaları görülememektedir.
Nauloi (Naula)’da bulunan yapıların büyük bölümü sivil yerleşime ait konutlar, ayrıca zeytinyağı ve şarap işlikleri gibi gündelik yaşamdaki üretim yapılarıdır. Konutlar, birbirine bitişik odaların yer aldığı, iki katlı, iç mekânlarında raf işlevi gören nişlerin bulunduğu basit yapılardır. Duvarlarda ahşap hatıl yuvaları ikinci katı belirlemektedir. Kat ayrımları ahşaptan ve üst kata çıkış ahşap merdivenlerle sağlanmış olmalıdır. Mekânların çoğunda duvarlar sıvalıdır. Üst örtüleri günümüze gelemeyen yapılar, kayrak ve moloz taşların kırık tuğla, seramik ve harç ile birlikte örüldüğü duvar tekniğinde yapılmıştır. Nauloi (Naula)’daki konutlar Alanya ve çevresinde bulunan çok sayıdaki Doğu Roma (Bizans) Dönemi konutu ile benzer özellikler yansıtmaktadır.
Zeytinyağı veya şarap üretimini belirleyen pek çok yapı, gerek Nauloi (Naula)’daki nüfusun yoğunluğunu, gerekse limandan bu malların ihracatının yapıldığını ortaya koymaktadır. Kentin içinde işliklerin varlığını belirleyen 18 baskı kolu yuvası bulunmuştur; çalışmanın ilerleyen aşamalarında bu sayının artması olasıdır. Baskı kolu yuvaları, çoğunlukla mekân içi işliklerinde bir duvarın örgüsü içinde yer alır. Bir bölümü ise mekânlardan bağımsız açık hava işlikleri izlenimi vermektedir. Bulunan işliklerde zeytinyağı veya şarabın üretildiğini belirleyici tekneler ve üretime ait gereçler, toprak altında kalmış olduğundan bu ayrım yapılamamaktadır. Dairesel biçimli iki büyük kuyu, merdivenlerle inilen birkaç basamaklı üst bölümleri ile birlikte taştan yapılmıştır. Kentin su gereksinimini karşılayan kuyuların tarihlemesini yapmak güçtür. Çevre duvarının içinde yer almaları ve örme taştan yapılmış geniş kuyu ağızları, bu kuyuların öteki yapılar ile aynı döneme ait olduklarını düşündürmektedir. Nauloi (Naula)’daki yapıların duvarları, moloz ve kayrak taşın tuğla, kiremit ve seramik kapların kırık parçaları ile birlikte harçla örüldüğü duvar tekniğindedir. Erken Bizans Dönemi’ne tarihlendirilen Nauloi (Naula)’daki yapılar, duvarlarının malzeme ve tekniğine göre aynı döneme ait gibi görünmektedir. Mahmutlar yerleşiminin ortasında endemik bitkilerin de yer aldığı muz bahçeleri içinde bulunan Nauloi (Naula) Antik Kenti 1980 yılında I. derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
Adres:
Mahmutlar Mahallesi, Alanya/Antalya
Ziyaret Tarihi:
22.04.2018
Kaynaklar:
Nauloi (Naula) Antik Kenti ile ilgili bilgiler; T.C. Antalya Valiliği tarafından hazırlatılan Antalya Kültür Envanteri kitabı ile Prof. Dr. Sema DOĞAN tarafından hazırlanan Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları makalesinden alınmıştır.
Fotoğraflar:
